نوشته های مشابه

اعتیاد به هروئین

مارس 2, 2022

اعتیاد به مت آمفتامین

فوریه 28, 2022

با قطع مصرف الکل چه اتفاقی برای بدن ما میفتد؟

فوریه 27, 2022

متادون چیست و درمان اعتیاد با کمک آن چگونه است؟

 

قبل از اینکه درباره نحوه درمان و مسمومیت و انواع درمان سم زدایی و نگهدارنده اعتیاد با کمک متادون توضیح دهیم تاریخچه آن را توضیح می دهیم. متادون یکی از داروهای آگونیست افیونی محسوب می شود. داروهای آگونیست افیونی، موادی هستند که در بدن مانند مواد افیونی طبیعی( تریاک ) و نیمه طبیعی ( هروئین ) عمل می کنند. متادون در خلال جنگ جهانی دوم توسط شیمیدان های آلمانی ساخته شد. عده ای بر این اعتقادند که مصرف زیاد تریاک در آلمان آن زمان توسط مردم و بعضی افسران رده بالای نازی و ممانعت از ورود تریاک به آلمان توسط متفقین باعث شد که شیمیدان ها به سنتز ماده ای که اثراتی مشابه تریاک داشته باشد، روی بیاورند!

در سالهای بعد از جنگ در امریکا درمان اعتیاد با کمک متادون صورت گرفت که نتایج موفقی بدنبال داشت. امروزه اکثر قریب به اتفاق معتادان به مواد مخدر متادون را می شناسند ولی اکثر قریب به اتفاق آنها از خطرات جدی مصرف خودسرانه آن بی اطلاعند یا اینکه این خطرات را جدی نمی گیرند!

باوجود موفقیت اثبات شده این شیوه درمانی در بسیاری از کشورهای جهان، در صورت تجویز سهل‌انگارانه و غیر مسئولانه ممکن است مخاطراتی جدی ایجاد گردد. متادون دارویی بالقوه سمی با شاخص درمانی پایین است، یعنی مقدار داروی مورد نیاز برای درمان به مقدار مسمومیت‌زای این دارو بسیار نزدیک است. خصوصاً  مصرف توأم آن با مواد و داروهای دیگر خطرات بالقوه زیادی به همراه دارد لذا تجویز و ارائه آن باید با دقت و احتیاط بسیار انجام شود.

درمان نگهدارنده با متادون – قسمت اول

درمان اعتیاد با کمک متادون با دو هدف انجام می شود:

۱- سم زدایی:

سم زدایی برای کسانی انجام می شود که تصمیم دارند مصرف مواد مخدر را قطع کنند! با سم زدایی بدن از مواد مخدر پاک شده و بیمار در صورت عدم استفاده از مواد مخدر خمار نمی شود. پس بخاطر داشته باشیم که سم زدایی تنها وابستگی بدنی را برطرف می کند. برای درمان وابستگی روانی باید رواندرمانی و درمان اختلالات زمینه ای انجام شود.

در سم‌زدایی با متادون، مقدار متادون به تدریج کاهش یافته و سپس قطع می‌گردد. همچنان که گفته شد از آنجا که سم‌زدایی صرفاً جزئی از یک برنامه درمانی بلندمدت پیشگیری از عود بوده و درمان کاملی تلقی نمی‌شود، پیگیری بعدی و پیشگیری از عود باید متعاقب آن طراحی و اجرا شود.

مدت متوسط سم‌زدایی مورد قبول ۳ تا ۴ هفته می‌باشد. (در زمان تهیه این مطلب سم زدایی با متادون طبق بخش نامه های وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ممنوع اعلام گردیده است که دلایل آن مشخص نیست! )

۲- درمان نگهدارنده با متادون ( طولانی مدت ):

بیماران زیادی هستند که بارها سم زدایی شده اند ولی مجددا اعتیادشان عود کرده است و روز به روز اعتیادشان سنگین تر و مشکلاتشان بیشتر شده است! افرادی که بیماریهای عفونی شناخته شده ای مانند ایدز یا هپاتیت دارند یا ترس مبتلا شدن این افر اد به چنین بیماریهایی متعاقب رفتار پرخطرشان وجود دارد! بطور خلاصه وقتی تیم درمانگر به این نتیجه می رسد که براساس پروتکل های موجود بیمار نیاز به درمان نگهدارنده و طولانی مدت با متادون دارد چنینی درمانی به بیمار پیشنهاد می شود.

هدف از درمان نگهدارنده با متادون، کاهش آسیب است. به این معنی که بیمار آسیب بیشتری به خود و اطرافیان خود نزند! فرضا اگر بیمار تزریقی است و بر اثر تزریق به هپاتیت مبتلا شده است بعداز این به ایدز هم مبتلا نشود! در این روش بیمار بجای مصرف مواد، بصورت روزانه متادون مصرف می کند. و در اولین قدم از تمامی خطراتی که در حین تهیه، نگهداری و مصرف مواد مخدر او را تهدید می کنند، در امان است!

در درمان نگهدارنده مقدار دارو به تدریج افزایش داده می‌شود تا جایی که علائم ترک مشهود نباشند و ولع مصرف مواد غیرقانونی نیز به واسطه مصرف متادون به حداقل ممکن برسد. درمان نگهدارنده به مدت طولانی برای حداقل چندین ماه و معمولاً بیش از یک سال و گاهی مادام‌العمر انجام می‌شود. در کسانی که واقعاً به درمان نگهدارنده نیاز داشته باشند در صورت قطع این درمان اغلب پس از مدت بسیار کوتاهی عود اتفاق می‎افتد و بیمار به مصرف مجدد مواد غیر قانونی روی خواهد آورد. بنابراین در صورت ختم درمان در این افراد حفظ ارتباط با مرکز درمانی برای پیگیری‌های بعدی و احیاناً شروع مجدد درمان ضروری است.

درمان نگهدارنده با متادون فواید زیر را به همراه دارد:

•  مصرف مواد غیرقانونی را کاهش می‌دهد.

•  زندگی بیمار را ثبات می‌بخشد.

• مصرف خودسرانه داروها را کاهش می‌دهد.

•  از ارتکاب اعمال غیرقانونی می‌کاهد.

•  رفتارهای پرخطر مانند تزریق مشترک که باخطر انتقال بیماریهای عفونی همانند ایدز و هپاتیت همراه است را کاهش میدهد.

•  بیماری و مرگ و میر ناشی از مواد را کاهش می‌دهد.

بنابراین درمان نگهدارنده با متادون هم برای فرد و هم جامعه ثمربخش است.

درمان نگهدارنده با متادون هرچند خود نوعی وابستگی به این دارو است اما مساوی با اعتیاد تلقی نمی‎گردد! زیرا  فرد به سبب مصرف منظم این دارو از « دور باطل  مصرف » رها می‌شود.

مصرف وسواس‎گونه مواد که در کنار آن بندرت جایی برای پرداختن به کارهای دیگر باقی میماند بواقع اساس رفتار اعتیادیست! این رهایی برگشت مجدد فرد به جامعه و معطوف ساختن توان فرد به سایر زمینه‌ها را امکان‌پذیر می کند.

جایگاه درمان نگهدارنده اعتیاد با کمک متادون در کاهش آسیب:

در الگوی بهداشتی درمانی کاهش آسیب ، هدف اصلی کاهش خطرات ناشی از مصرف است و نه پرهیز از مصرف!

آنچه چنین الگویی را موجه می‌سازد این واقعیت است که گروه قابل توجهی از مصرف‌کنندگان مواد علی‌رغم ورود به سیستم درمانی به مصرف مواد غیرقانونی خویش ادامه خواهند داد. برای پیشگیری از بروز عواقب منفی در این افراد انجام اقدام‌های کاهش آسیب کمک‌کننده است. این اقدام‌ها شامل آموزش روش‎های کم‎خطرتر مقاربت و تزریق و نیز توزیع کاندوم و وسایل استریل تزریق می‎باشد.

درمان نگهدارنده با متادون یکی از اقدام های پر اهمیت و کلیدی است که در راستای اهداف کاهش آسیب انجام می‌شود. این درمان امکان عدم استفاده از مواد غیرقانونی را برای بیمار فراهم آورده و عملاً نیاز به تزریق را منتفی می‌سازد. در عین حال مصرف منظم و درازمدت متادون خود از عود مجدد مصرف غیرقانونی پیشگیری می‌کند. به دنبال این درمان دارویی عموماً وضعیت روانی و جسمانی بیمار بهبود می‌یابد.

پس اهداف درمان با متادون عبارتند از: بازگرداندن بیمار به یک زندگی عادی، یاری به جذب مجدد  وی در جامعه و نگاه‌داشتن بیمار در درمان تا زمانی که وی از آن سود ببرد.

و اما چرا مصرف خودسرانه متادون خطرناک است؟

۴ ساعت بعد از مصرف متادون به اوج اثرش در بدن می رسد! بسیاری از بیماران که با علایم ترک یا همان خماری به کلینیک درمان سوء مصرف مواد مراجعه می کنند اغلب درخواست می کنند که پزشک دوز بالاتری از متادون به آنها بدهد. حال تصور کنید شخصی که مقدار نیاز متادونش در روز اول درمان ۴۰ میلیگرم بوده و پزشک به ایشان ۸۰ میلیگرم تجویز کرده باشد چه اتفاقی می افتد؟!

در ساعات اولیه علایم خماری بیمار برطرف می شود و بیمار احساس رضایت می کند! ولی بعد از ۴ ساعت مقدار ۴۰ میلیگرم مورد نیاز بیمار در سطح بافتهای بدن توزیع شده و ۴۰ میلیگرم باقیمانده باعث مسمومیت بیمار می شود که حتی ممکن است به مرگ هم بیانجامد!

نویسنده مطلب مواردی را که حتی با یک قرص متادون علایم مسمومیت را نشان داده اند، دیده است! بهتر است در چنین شرایطی با توضیح علت ایجاد مسمومیت برای بیمار بیشتر از مقداری که منطبق با پروتکل درمان سوء مصرف مواد است به بیمار متادون ندهیم.

مدت زمانیکه طول میکشد تا متادون از بدن دفع شود در روز اول درمان ۱۳ تا ۱۷ ساعت(متوسط ۱۵ساعت)است! ولی این زمان تا متوسط ۲۵ ساعت در روزهای آینده افزایش پیدا می کند! پس بخاطر داشته باشیم که متادون اثر تجمعی داشته و در بدن جمع می شود.

پس اگر آنرا با دوز بالا شروع کنیم در چند روز بعد ممکنست بیماررا به کام مرگ فرو بریم! مرگ و میر ناشی از متادون معمولا در ۶ تا ۱۰ روز اول درمان اتفاق می افتد! پس در این زمان بیمار حتما باید روزانه توسط پزشک ویزیت و مورد معاینه قرار گیرد.

مصرف وسواس گونه مواد ویژگی اصلی اعتیاد است! در این گروه از بیماران مصرف چند ماده مختلف بسیار رایج است! که شامل استفاده غیر قانونی از داروها بدون تجویز پزشک هم می‌شود! بسیاری از این مواد تضعیف‌کننده دستگاه اعصاب مرکزی نیز هستند.

مجموعه‌ این مشکلات به همراه  ویژگیهای خاص متادون وضعیت بالینی پیچیده‌‌ای را موجب می‌شود که مستلزم ارزیابی و مدیریت بالینی دقیق به خصوص در چند هفته اول درمان است.

مصرف متادون با سایر مواد مخدر، داروهای مخدر و شبه مخدر، داروهایی که جهت ترک اعتیاد تجویز می شوند مانند کپسول های گیاهی و ….، قرص های آرام بخش یا خواب آور، داروهای بیهوشی و داروهایی که سطح خونی متادون را در خون افزایش می دهند، می تواند منجر به مسمومیت شدید و مرگ شود! پس در صورتیکه داروی خاصی مصرف می شود باید پزشک معالج از مصرف آن اطلاع داشته باشد.

پس اگر شخصی هستید که جهت درمان سوء مصرف مواد به کلینیک درمان سوء مصرف مواد مراجعه کرده اید به پزشک خود اعتماد کنید و با صبر و حوصله مراحل درمان را طی نمایید.

مطمئن باشید که بهبودی شما بیش از هرچیز باعث خوشحال شدن پزشک شما خواهد شد! پزشک شما بی صبرانه منتظر است که علایم بهبودی را در شما ببیند و تنها دلیلی که باعث می شود در تجویز متادون جانب احتیاط را رعایت کند سلامتی شخص شماست!

آشنایی با علایم مسمومیت متادون میتواند بیمار یا همراهانش را از خطر آگاه کند و مانع بدتر شدن اوضاع شود.

علایم مسمومیت با متادون را به خاطر داشته باشید:

• تکلم بریده‌بریده

• راه رفتن بی‌ثبات

• اختلال در تعادل

• خواب آلودگی

• حرکات کند بدنی

مسمومیت با متادون یک اورژانس پزشکی است و اقدام فوری را طلب می‌کند. مسمومیت می‌تواند به حالات زیر منجر شود:

• اغماء (بیمار قابل بیدار کردن نیست، خرخر تنفسی دارد، تون عضلانی اندام‎ها کاهش یافته و سیانوزه است)

• ایست تنفسی و کاهش اکسیژن رسانی به مغز

• مرگ

 دکتر سعید کفراشی

درباره ترک متادون بیشتر بدانیم:

ترک متادون در منزل

کلید واژ ها:

 

•  ترک اعتیاد با متادون
•  درمان اعتیاد با متادون
•  شربت متادون
•  قرص متادون
•  متادون
•  مسمومیت با متادون
•  قرص ۵
•  قرص ۲۰
•  قرص۴۰
•  سم زدایی متادون
•  ترک متادون
•  متادون درمانی
•  متادون تراپی
•  رفع اثر متادون
•  منفی کردن تست متادون
•  تست متادون
•  میزان ماندگاری متادون در بدن
•  میزان ماندگاری متادون در ادرار
•  میزان ماندگاری متادون در خون
•  منفی کردن تست متادون با کاربن
•  منفی کردن تست متادون با قرص ضد بارداری
•  پادزهر متادون
•  شربت متادون داروپخش
•  قرص متادون دارو پخش
•  قرص قهوه ای متادون
•  قرص سفید متادون
•  شرت متادون اکسیر
•  قرص متادون اکسیر
•  قرص متادون مهر قهوه ای
•  دکتر سعید کفراشی
• فلورا قربانی اعتماد
• ترک اعتیاد
• ترک متادون در منزل
• ترک اعتیاد در خانه